ब्रिटन मधून आलेल्या नवीन विषाणू स्ट्रेनच्या पार्श्वभूमीवर चाचणी, उपचार करण्याच्या धोरणांवर चर्चा

नवी दिल्‍ली, 26 डिसेंबर 2020

आयसीएमआरने आज नीती आयोगाचे सदस्य प्रा. विनोद पॉल, आरोग्य संशोधन विभागाचे सचिव आणि आयसीएमआरचे महासंचालक प्राध्यापक बलराम भार्गव यांच्या सह-अध्यक्षतेखाली कोविड-19 वरील राष्ट्रीय कृती दलाची (एनटीएफ) बैठक आयोजित केली होती. या बैठकीला एम्सचे संचालक प्रा. रणदीप गुलेरिया, आरोग्य सेवेचे महासंचालक (डीजीएचएस); भारतीय औषध महानियंत्रक (डीसीजीआय); संचालक, राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्र (एनसीडीसी); आरोग्य मंत्रालय आणि आयसीएमआर चे इतर प्रतिनिधी तसेच स्वतंत्रपणे कार्यरत विषय तज्ज्ञ देखील उपस्थित होते.

ब्रिटनमधून  विषाणूचा नवीन प्रकार समोर आल्याच्या अलिकडच्या वृत्ताच्या पार्श्वभूमीवर सार्स-कोव्ह-2 साठी चाचणी, उपचार आणि देखरेख करण्याच्या धोरणामध्ये तथ्यांवर आधारित सुधारणांवर चर्चा करणे हा एनटीएफचा मुख्य हेतू होता. अस्थिर स्ट्रेनमध्ये 14 समान नसलेले (अमिनो ऍसिड  बदल) फेरफार, 6 समान (गैर अमिनो ऍसिड  बदल) आणि 3 विलोपन आहेत. एसीई 2 इंद्रियांच्या  बंधनकारक जागांमध्ये (रिसेप्टर बाईंडिंग डोमेन) वाहून नेणार्‍या अनुकुचीदार (स्पाइक) (एस) जनुकात आठ उत्परिवर्तन आहेत ज्यामुळे मानवी श्वसन पेशींमध्ये विषाणूचा प्रवेश होतो. 

एनटीएफने सध्याच्या राष्ट्रीय उपचार मसुद्याशी संबंधित बाबींबद्दल, सार्स-कोव्ह-2 तसेच ब्रिटनमधील अस्थिर  स्ट्रेनच्या तपासणीची रणनीती आणि देखरेख यावर तपशीलवार चर्चा केली. ब्रिटनच्या अस्थिर  अशा वैविध्यपूर्ण स्ट्रेनमुळे विषाणूची संक्रमितता वाढू शकते, त्यामुळे या विषाणूची लागण झालेल्या व्यक्तींची ओळख पटविणे आणि भारतात त्याचा प्रसार रोखण्यासाठी पुरेशी काळजी घेणे आवश्यक आहे, यावर यावेळी जोर देण्यात आला. 

सध्याच्या उपचार पद्धतीमध्ये कोणतेही बदल करण्याची आवश्यकता नाही असा निष्कर्ष एनटीएफने काढला आहे. याशिवाय, आयसीएमआरने नेहमीच सार्स-कोव्ह-2 ची चाचणी घेण्यासाठी दोन किंवा त्यापेक्षा जास्त जनुक चाचणीचे समर्थन केले आहे, सद्य चाचणी धोरण वापरून कोणताही संक्रमित रुग्ण सद्य चाचणी प्रक्रियेतून सुटण्याची शक्यता नाही.

विद्यमान देखरेख धोरणाव्यतिरिक्त, विशेषतः ब्रिटन मधून येणाऱ्या प्रवाश्यांसाठी सार्स-कोव्ह-2 साठी विशेष वर्धित जीनोमिक देखरेख ठेवणे देखील आवश्यक आहे अशी शिफारस एनटीएफने केली आहे. याव्यतिरिक्त, प्रयोगशाळेच्या निदानामध्ये एस जनुकांची कमतरता, पुन्हा संसर्ग झालेले रुग्ण  इत्यादी नमुन्यांमध्ये जीनोम सीक्वेन्सिंग करणे देखील महत्त्वाचे ठरेल. प्रतिनिधींच्या सर्व नमुन्यांमधून सार्स  -कोव्ह -2 चे नियमित जीनोमिक देखरेख करणे आणि नियोजित क्रिया सुरु ठेवणे आवश्यक आहे. 

राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्राने या विषाणू स्ट्रेनचा युनायटेड किंग्डम मधील उद्भव आणि अनार्य देशांचा या संदर्भातील प्रतिसाद यांची नोंद घेतली आहे. परिस्थितीचा सक्रीयतेने आढावा घेतला जात आहे.  नवीन स्ट्रेनचा सुगावा लावून त्याच्या प्रादुर्भावाला रोखण्यासाठी धेय्यधोरण  आणि रणनीती आखण्यात आली आहे.

रणनीतीची ठळक वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे:

A. प्रवेशाच्या ठिकाणी (भारतातील सर्व आंतरराष्ट्रीय विमानतळ):

• 21 डिसेंबर ते 23 डिसेंबर 2020 दरम्यान ब्रिटनहून आलेल्या सर्व प्रवाशांची विमानतळांवर चाचणी घेण्यात आली आहे.
• आरटी-पीसीआर चाचणी निकाल मिळाल्यानंतरच संक्रमण झालेले नाही अशा प्रवाशांना विमानतळावरून बाहेर पडायला परवानगी देण्यात आली
• सर्व बाधित  प्रवाशांना संस्थागत अलगीकरणात ठेवले जाते आणि त्यांचे नमुने संपूर्ण जीनोम सिक्वेंसींग (डब्ल्यूजीएस) साठी पाठविले जातात.
• डब्ल्यूजीएस निकालानंतर उत्परिवर्तन नसलेल्याची पुष्टी झाल्यानंतरच, विद्यमान व्यवस्थापन धोरणानुसार बाधित रुग्णांना संस्थागत अलीगीकरण केंद्रातून बाहेर जाण्याची परवानगी दिली जाते.
• बाधित रुग्णांच्या संपर्कात आलेल्या सर्व व्यक्तींना देखील सुविधा विलगीकरण केंद्रात ठेवले जाते आणि आयसीएमआरच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार त्यांची चाचणी केली जाते

B.  समुदाय देखरेख:

• इमिग्रेशनने ब्युरोने गेल्या २८ दिवसात ब्रिटनमधून आलेल्या सर्व प्रवाशांची यादी संबंधित राज्यांसोबत सामायिक केली आहे
• 25 नोव्हेंबर ते 20 डिसेंबर 2020 दरम्यान ब्रिटनहून  आलेल्या सर्व प्रवाशांचे आयडीएसपी राज्य देखरेख कक्ष (एसएसयू) आणि जिल्हा देखरेख कक्ष (डीएसयू) माग ठेवत  आहेत.
• या प्रवाशांची आयसीएमआर मार्गदर्शक सूचनांनुसार चाचणी घेण्यात येत आहे आणि सर्व बाधित रुग्णांना अनिवार्य सुविधा अंतर्गत अलगीकरण कक्षात ठेवण्यात येत आहे.
• सर्व बाधित रुग्णांचे नमुने डब्ल्यूजीएसकडे पाठविले जात आहेत
• या बाधित रुग्णांच्या संपर्कात आलेल्या व्यक्तींना शोधण्याचे काम हाती घेण्यात आले आहे आणि या लोकांना देखील सुविधा विलगीकरण कक्षात ठेवण्यात येत आहे. 
• 14 दिवसानंतर दोन नमुन्यांची चाचणी नकारात्मक असल्याची खात्री करून घेतल्यानंतरच या बाधित रुग्णांना घरी सोडण्यात येते. 

C.  अपेक्षित देखरेख:

• सर्व राज्ये / केंद्रशासित प्रदेशांमधील 5 टक्के बाधित रुग्णांची डब्ल्यूजीएससाठी चाचणी केली जाईल
• एनसीडीसी, नवी दिल्ली यांच्या नेतृत्वाखाली देशातील सार्स-कोव्ह-2 च्या प्रसारित स्ट्रेनचा प्रयोगशाळेत आणि साथीच्या रोगनिदानविषयक पाळत ठेवण्यासाठी ‘जीनॉमिक देखरेख संघ  INSACOG ची स्थापना केली आहे. याव्यतिरिक्त, सध्या ब्रिटनहून आलेल्या 50 हून अधिक नमुने नियुक्त केलेल्या प्रयोगशाळांमध्ये अनुक्रमित केले जातील. कन्सोर्टियममधील इतर प्रयोगशाळांमध्ये राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्र, दिल्ली; सीएसआयआर-जीनॉमिक्स एण्ड इंटिग्रेटिव्ह बायोलॉजी संस्था, दिल्ली;सीएसआयआर- सेल्युलर अणि आण्विक जीवशास्त्र केंद्र, हैदराबाद; डीबीटी- आयुर्विज्ञान संस्था, भुवनेश्वर; डीबीटी-नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ बायोमेडिकल जीनोमिक्स, कल्याणी; डीबीटी-इनस्टेम-राष्ट्रीय जैविक विज्ञान केंद्र, बंगळूरू; नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ मेंटल हेल्थ एण्ड न्यूरोसायन्स (निम), बंगळूरू;आयसीएमआर- नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी, पुणे यांचा समावेश आहे.

ब्रिटन व्हेरियंट सार्स-कोव्ह-2 स्ट्रेन लवकर शोधणे आणि प्रतिबंध करण्यासाठी जीनोमिक पाळत ठेवणे प्रस्तावित आहे. तथापि, हे समजून घेणे आवश्यक आहे की इतर आरएनए विषाणूंप्रमाणे, सार्स-कोव्ह -2 देखील बदलत राहील.